OCENA REDAKCJI: 9/10
- List miłosny do kina
- Niesamowicie zagrany dramat rodzinny
- Więcej komedii niż oczekiwano
- Jego wiele wspaniałych części mogło się lepiej połączyć
Wygląda na to, że połączenie sukcesu Alfonso Cuarona z „Roma” z 2018 roku i zwiększoną osobistą autorefleksją podczas blokad COVID-19 doprowadziło do tego, że w zasadzie każdy główny reżyser robił swoje własne, na wpół autobiograficzne filmy, ogólnie skupiając się na na wpół fabularyzowanych wersjach ich dzieciństwa. „Belfast” Kennetha Branagha zdobył Oscara za najlepszy scenariusz oryginalny. Netflix wypuścił „Rękę Boga” Paolo Sorrentino i „Apollo 10 1/2: dzieciństwo w epoce kosmicznej” Richarda Linklatera. Niedługo ukaże się „Czas Armageddonu” Jamesa Graya, a poza stricte dziecięcą autofikcją, jest też dramat Alejandro G. Iñárritu „Bardo (albo fałszywa kronika garści prawd)”.
Jednak najbardziej wyczekiwanym wpisem w tym post-romskim nurcie jest bez wątpienia „Fabelmans”. Powód tego szumu jest łatwy do zrozumienia: to film Stevena Spielberga. Teraz 75-letni geniusz, który dał nam „Szczęki”, „ET” i „Listę Schindlera”, żeby wymienić tylko kilka, nakręcił film o doświadczeniach z dzieciństwa, które doprowadziły go do zostania filmowcem, którego znamy i kochamy. „Fabelmans” to dopiero trzeci film, który najsłynniejszy filmowiec na świecie napisał i wyreżyserował (pozostałe to „Bliskie spotkania trzeciego stopnia” i „AI: sztuczna inteligencja”). Dzieli się autorem scenariusza z Tonym Kushnerem, dramatopisarzem, który ożywił najlepsze najnowsze dzieło reżysera od „Monachium” do „West Side Story”.
Premiera na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Toronto w 2022 roku przed listopadową premierą kinową „Fabelmans” spełnia oczekiwania. Jeśli nie jest to absolutnie najlepszy lub najbardziej spójny narracyjny film Spielberga, to nadal jest dziełem mistrza filmowego, który zna swoje rzemiosło lepiej niż prawie każdy inny i używa go, aby przejść do bardzo osobistego, bez poświęcania poczucia żartobliwego zachwytu, który sprawił, że widzowie pokochali jego wczesne hity kinowe.
Fabelmans wyjaśnia psychologię Stevena Spielberga
W filmografii Stevena Spielberga pojawiają się pewne powracające motywy, które pochodzą z osobistego miejsca. Jest oczywiście zamiłowanie do efektów specjalnych i spektakli, są też te wszystkie wątki z rozwodami lub nieobecnymi rodzicami, a także ewoluująca eksploracja tożsamości żydowskiej. Przypominająca wspomnienia struktura „The Fabelmans” opowiada różne historie z okresu dojrzewania Spielberga w latach 50. i 60., które stały się podstawą jego różnych obsesji związanych z karierą.
W wieku zaledwie siedmiu lat Sammy Fabelman (Mateo Zoryna Francis-Deford), fabularyzowany odpowiednik Spielberga w filmie, zostaje przedstawiony podczas pierwszej wizyty w kinie ze swoją rodziną, aby zobaczyć „The Greatest Show on Earth” Cecila B. DeMille’a ”. Scena katastrofy kolejowej przeraża, ale i fascynuje młodego chłopca; prosi o zabawkowe pociągi na Chanukę i spędza czas na wielokrotnym ich rozbijaniu. Podczas gdy jego ojciec informatyk Burt (Paul Dano) nie pochwala całej tej destrukcyjnej zabawy, jego bardziej artystycznie nastawiona matka Mitzi (Michelle Williams) pożycza mu kamerę do filmowania tych wypadków, aby mógł je wielokrotnie oglądać. Tak zaczyna się pasja, którą Sammy kontynuuje jako nastolatek (obecnie grany przez Gabriela LaBelle), współpracując ze swoimi siostrami i innymi harcerzami, by łączyć westerny i filmy wojenne z efektami specjalnymi domowej roboty.
Rodzina Fabelmanów dużo się przemieszcza ze względu na rozwijającą się karierę technologiczną Burta, czego Mitzi nie może znieść. Zmaga się z różnymi problemami ze zdrowiem psychicznym, co Sammy boi się rozpoznać w sobie, a także okazuje się, że o wiele bardziej lubi znacznie fajniejszego współpracownika Burta i zastępczego „wujka” dzieci Benniego (Seth Rogen) niż jej frustrujący mąż. Rozpad małżeństwa Burta i Mitziego — zwłaszcza jego wpływ na Sammy’ego i jego siostry — jest źródłem największego napięcia w filmie. Wszyscy aktorzy są wspaniali, ale to Michelle Williams ma najtrudniejszą rolę, a ona całkowicie sprzedaje zarówno swoje wielkie dramatyczne załamania, jak i subtelniejsze chwile radości i smutku.
To prawdopodobnie jego najzabawniejszy film
Chociaż filmy Stevena Spielberga często mają w sobie komiczną ulgę, nie jest zwykle uważany za reżysera komediowego. Rzeczywiście, jeden z jego najbardziej komediowych filmów, „1941”, był również jedną z jego największych klap. „The Fabelmans” jest sprzedawany głównie jako mieszanka kochającego filmy romantyzmu i łzawiącego dramatu rodzinnego, ale jest to także, w dużej mierze, komedia. Jest małpa, złośliwe siostry, humor z efektami specjalnymi, Seth Rogen śmiejący się swoim charakterystycznym śmiechem i absolutnie zabawne występy w jednej scenie Judda Hirscha i Davida Lyncha. Nawet ostatnie ujęcie filmu samo w sobie jest żartem, który od razu ma niewiele wspólnego oraz wszystko, co ma związek z resztą filmu.
Najzabawniejsze fragmenty „Fabelmanów” koncentrują się wokół Sammy’ego w liceum po przeprowadzce do Kalifornii. Ta fabuła dotyczy również ciężkiego materiału w odniesieniu do antysemickiego zastraszania, ale sposób, w jaki ta historia rozgrywa się, jest głównie klasycznym komedią „nerds vs. jocks” ze szkoły średniej. Sammy ma również wiele pozytywnych doświadczeń w szkole średniej, a dziewczyny zaczynają się nim interesować. Scena, w której pierwsza chrześcijańska dziewczyna Sammy’ego próbuje zainspirować go do wpuszczenia Jezusa do swojego serca, może być najzabawniejszą rzeczą, jaką kiedykolwiek wyreżyserował Spielberg; na światowej premierze nie było nawet słychać niektórych dialogów, bo publiczność za bardzo się śmiała. Ostateczne zwycięstwo Sammy’ego nad jego najgorszym tyranem odbywa się dzięki szczególnie kreatywnej i nieco zaskakującej metodzie, która służy zarówno jako tematyczna czapka, jak i mrugający meta-gag.
Każdy element „Fabelmanów” jest świetny, od zgrabnych zdjęć Janusza Kamińskiego po końcową muzykę Johna Williamsa do Spielberga (kompozytor oficjalnie wycofał się z filmów po przyszłorocznym „Indiana Jones 5”). Jedyną rzeczą, która powstrzymuje mnie przed ogłoszeniem „Fabelmans” natychmiastowym klasykiem, jest to, że wiele elementów tej historii nie pasuje do siebie w pełni. Każda część filmu (kręcenie amatorskie, dramat rozwodowy, komedia w szkole średniej) jest indywidualnie bardzo interesująca i istnieją między nimi związki, ale nie jest to najstaranniej skonstruowana narracja. Spielberg prawdopodobnie doszedł do wniosku, że publiczność jego na wpół autobiografii zestawi to wszystko w kontekście jego późniejszej kariery filmowej – bezpieczna stawka, ale nie wyobrażam sobie, żeby film trzymał się mocno bez wiedzy tła, aby wszystko było spójne . Można to nazwać nieostrym, ale 2,5-godzinny czas działania „Fabelmans” mija, a film pozostaje artystycznie zaangażowany przez cały czas.